خروجی علمی هپاتولوژی ایران چند برابر منطقه است

رئیس کنگره بین المللی هپاتیت برنامه های این کنگره را توضیح داد

سر ساعت در مطب خود حاضر بود تا به سوالات پاسخ دهد. در بین مصاحبه چندین بار میزش را ترک کرد تا چند بیمار را معاینه کند. به آنها توجه داشت و با مهربانی صحبت می کرد و اکثر آنان نیز از پزشک خود راضی به نظر می رسیدند و عبارات تشکرآمیززیادی از دهانشان شنیده می شد.توجه وی در مصاحبه نیز مشهود بود. با ارائه کتاب های متعدد، آمارهای دقیق و نوشتن نکته های مهم قابل بحث برای مصاحبه،این گفتگو را متفاوت کرد و با وجود مشغله فراوان بابت کنگره پیش رو اطلاعات کافی و وافی را دراختیار ما گذاشت.

سید مؤید علویان، رئیس کنگره بین المللی هپاتیت و رئیس شبکه هپاتیت و رئیس انجمن شبکه هپاتیت ایران، در مصاحبه اش از حضور سازمان بین المللی EASL که به درمان کبد اختصاص دارد، در ششمین دوره از کنگره های هپاتیت خبر می دهد. این سازمان روز نخست کنگره در ایران برنامه ها و سخنرانی های متعددی خواهد داشت که از افتخارات کنگره زیر نظر دکتر علویان به حساب می آید. وی همچنین چند سال پیش جایزه علمی کوثر را بنیان گذاشت تا به افرادی تعلق کیرد که بیشترین فعالیت علمی را در سال برای درمان هپاتیت انجام داده اند. امسال اما در کنگره علاوه بر اهدای جایزه کوثر توسط اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت به فرد منتخب، جایزه یاس نیز به بهترین محقق جوان اهدا خواهد شد. گفت گوی سپید را با وی در رابطه با شرایط انوع هپاتیت در کشور، درمان های موجود و حضور EASL در ادامه می خوانید.
قرار است سازمان بین المللی EASL در کنگره پیش رو، شرکت داشته باشد. در این مورد توضیح بیشتری می دهید؟
سازمان بین المللی EASL پرسابقه ترین و بزرگ ترین جامعه علمی دنیا در زمینه مطالعات کبدی اسن که ۸۰ تا ۱۲۰ هزار عضو در سرتاسر دنیا دارد. نمایندگان این سازمان در کنگره حضور کامل خواهند داشت. نخستین روز کنگره روز EASL در ایران است و ما روز نخست را به برنامه های آنان اختصاص داده ایم.مهمانان خود مایل به همکاری و شرکت در کنگره آبوده اند. خود سازمان EASLهزینه افراد و نمکایندگان شرکت کننده در کنگره را پرداخت می کند. بسیاری از حضار ما نیز ایرانی نیستند و از سرتاسر جهان برای شرکت در کنگره آمده اند.ارتباط ایران با این سازمان بزرگ ترین همکاری علمی ممکن در زمینه های پزشکی است. در برخی کنفرانس هاس بین المللی دو سه مهمان خارجی بیشتر وجود ندارد، در صورتی که خوشبختانه در این کنگره قریب به چهل نفر مهمان خارجی وجود دارد که در کنگره نیز حضور فعال دارند.

پس در واقع شما انان را به حضور در انجمن دعوت کردید یا انان خود اعلام امادگی کردند؟
با سالها سابقه و فعالیت در زمینه های متفاوت کبد وهپاتیت و شرکت در مجامع علمی پزشکی،ارتباطاتی با جامعه بین المللی داشتم که همین باعث استقبال خوب جامعه پزشکی در سطح جهانی از کنگره است.علاوه بر این ما شبکه ای قوی و اساتید شناخته شده متعدد داریم مانند استاد ملک زاده ومسعود زالی که در منطقه، حرف اول را می زنند.

چه دستاوردهایی تاکنون در این زمینه صورت گرفته است؟
ما در ایران مراکز علمی،اساتید و سازمانهای تحقیقاتی بسیار معتبری داریم.در ایران مجله ای چاپ می کنیم به نام ماهنامه هپاتیت که بالاترین رتبه را در ایران دارد.میزان خروجی علمی در زمینه هپاتولوژی ایران چند برابر منطقه است.بزرگ ترین مرکز پیوند کبد ایران راهم از نظر تعداد و هم از نظر کیفیت در شیراز داریم.با چنین شهرت و اعتباری منطقی است که افراد از سرتاسرجهان مشتاق به همکاری با ما باشند.علت این که جامعه علمی کبدی اروپا با ما همکاری می کنند،توانمندی کشور ما است،نه ارتباطات و مساِیل سیاسی.

چه برنامه هایی در کنگره وجود دارد؟
تفاوت این کنگره با کنگره های قبلی حضور EASL در ایران و روز اول کنگره به انان اختصاص دارد و این سازمان برای اولین بار خارج از اروپا برنامه ایجاد میکند و در سطح منطقه رخدادی است که تا به حال پیش نیامده است.ما در سطح منطقه از نظر تعداد مقالات،پژوهش ها،تعداد متخصصین و تعداد متخصصین و تعداد پیوند کبد بالاترین و از نظر تعداد شیوع هپاتیت در کشور پایین ترین قرار داریم.همچنین جایزه کوثر که چند سال پیش بنیان گذاشته شد به افرادی اهدا می شود که بیشترین تحقیقات و تلاش ها را برای درمان هپاتیت انجام داده اند.امسال عنصر متفاوت دیگر جایزه یاس است.این جایزه برای محققین جوان زیر ۳۵ سال تدارک دیده شده که امسال هم برای خانم کریستین ارتونیان در ایران در نظر گرفته شده است.

تمرکز اصلی کنگره روی چیست؟
در کنگره بیشتر روی بیماری های کبدی بحث می کنیم.بیماری های کبدی مثل هپاتیتC وB در بیست سال گذشته در ایران،با تغذیه واکسن هپاتیت به نوزادان(خصوصا در میان هپاتیت B) در کشور کاسته شده است و ما شیوع هپاتیت B را خیلی کم مشاهده میکنیم.به جز دو استان گلستان و سیستان و بلوچستان،شیوع هپاتیت در کشور زیر دو درصد است.در زمینه هپاتیت Cهم جمعیت بیماران ما در کشور زیر نیم درصد است.در ضمن از مباحثی که در این کنگره مبحث می شود این است که چه راه کارهایی باید در نظر گرفته شود تا شیوع کمتر و کمتر شود.پنل هایی در زمینه پیشگیری و پنل هایی هم در زمینه درمان وجود دارد.
در رابطه با هپاتیت B ،چه شرایطی به لحاظ درمان وجود دارد؟
واکسن هپاتیت B،در کشور از سال ۱۳۷۳ برای نوزادان افراد پلیس به صورت اجرایی و همگانی در امد.پیش از نیز در سال ۶۸و۶۹ هم به صورت ازمایشی در چهار استان انجام شده بود.در ان زمان شیوع هپاتیت در ایران بیش از دو درصد و متوسط سه تا چهار درصد بود و در استان گلستان و سیستان و بلوچستان به ۵ تا ۶ درصد هم می رسید.پس از بیست سال واکسیناسیون در کشور،اکنون شیوع هپاتیت B در ایران زیر دو درصد است.برای مثال افراد مبتلا در تهران ۱،۲ دهم درصد هستند و خوشبختانه در سیستان وبلوچستان از این رقم بالا به ۳،۵ درصد کاهش تعداد مبتلایان مشاهده شده است.چه راه های انتقال بیماری در مورد هپاتیت B رایج تر است؟
در مبحث ایپیدومولوژی نخستین مسیله و راه انتقال شایع،از مادر به نوزاد است.نوزاد مادری که باردار است و هپاتیت ندارد،واکسن می زند و مصون می شود.اما به نوزاد مادری که هپاتیت دارد،علاوه بر واکسن هپاتیت باید ایمونو گلوبین نیز تزریق کرد.چرا که واکسن هپاتیت به تنهایی،فقط ۸۵درصد جلوی ابتلای نوزاد را می توانید بگیرید.اما نکته مورد توجه این است که در حال حاضر تنها ۵۰ درصد خانم های باردار برای هپاتیتB غربالگری می شوند.بنابراین طبق احتمالات ومحاسبات ما ۳۵۰۰نوزاد سالیانه امکان ابتلا به هپاتیت را دارند.ما باید از این مسیله پیشگیری کنیم و تنها راه غربالگری زنان باردار به هپاتیت B و تجویز واکسن وایمونو گلوبونین به انان در صورت لزوم است.بدیه ترتیب مشگلی از نظر انتقال هپاتیت از مادر به فرزند نیز نخواهیم داشت.تقاضای ما این است که در این زمینه رسیدگی های لازم صورت بگیرد.وزارت بهداشت قبول دارد که این زنان باید غربالگری شوند اما هنوز اجباری به مراکز وارد نکرده است.ما در کنگره هم در این مورد پنل مخصوص داریم.
در مورد این بانوان باردار،چه کسانی باید به انان واکسن را تجویز کند؟
این واکسن ها اجباری نیست.پزشکان و درمانگران برای زن بارداری که برای معالجه به انان مراجعه می کند،واکسن را نمی نویسند که این دستورالعمل باید از سمت وزارت بهداشت به انان منتقل شود.پزشکان زنان و زایمان،پزشک داخلی،پزشک عفونی،پزشک خانواده،شبکه بهداشت و درمان و باقی ارگان ها از جمله قشرهایی هستند که باید به بانوان بارداری رسیدگی کنند مسیله بعدی پس از حل شدن مشکل انتقال مادر به نوزاد انتقال بیماری در بین جوانان است.ما در جامعه ایرانی جوان داریم که امکان دارد رفتارهای جنسی پر خطر داشته باشند.متولدین پیش از ۷۳ واکسن نزده اند.البته در چهار دوره متولدین ۶۸تا ۷۰در قالب واکسیناسیون نوجوانان واکسن گرفتند،اما این برنامه ادامه پیدا نکرد.با این حال بیشتر انان به دلیل نزدن واکسن،رفتارهای پر خطر جنسی،اعتیاد و غیره،در معرض خطر قرار دارند.به همین دلیل ما تصور می کنیم شکل اصلی انتقال هپاتیت B از مادر به نوزاد به انتقال در بزرگسالی تبدیل می شود.البته ما از سیستم نظام سلامت از کشور تشکر می کنیم که در طی ۲۰ سال گذشته شیوع هپاتیت را کاهش داده است.واکسن هپاتیت قیمت بسیار پایینی دارد و یک سوم دلار می شود،برابر ۱۲۰۰ تومان،که مبلغ ناچیزی است.همچنین در رابطه با هپاتیت Dنیز عرض کنم که این نوع هپاتیت تنها هپاتیت B را وخیم تر می کند و شیوع ان در کشور حدود ۳تا ۵ درصد و شاید هم حتی کمتر است.افرادی که هپاتیت Bدارند،زیر ۳ درصد احتمال گرفتن هپاتیت D را دارند و ویروسی کاملا جداگانه نسبت به هپاتیت B است.این نوع از هپاتیت،بیشتر در خاورمیانه یا افریقا شایع است و طبق مطالعات ما،خوزستان بالاترین میزان شیوع این بیماری را دارد.این ویروس،ناقص است و درمانی سخت و دشوار دارد.
اب چه نقشی در الوده کردن افراد به هپاتیت دارد؟
اب تنها در هپاتیت A عمل می کند که نقشی جزیی است و در ایران نیز نه مسیله حادی دارد و نه در حدی استکه قابل بحث باشد.هپاتیتAوE از راه خوراکی منتقل می شود و مشکل جدی ما نیست.
برخی امارها حاکی از ان است که انتقال هپاتیت در زندان ها و مراکز درمانی شیوع بالاتری دارد.ایا این موضوع صحت دارد؟
این مسیله نیز به هپاتیت نوع C باز می گردد.این نوع هپاتیت که نوع پیشرفته تری است،تا پیش از سال ۱۳۷۵ در ایران چک و کنترل نمی شد.سال ۱۳۹۰ این ویروس شناسایی شد.بنابراین کسانی که تا پیش از سال ۱۳۷۵ خون دریافت کرده بودند،مانند بیماران هموفیلی،تالاسمی،دیالیزی یا حتی بیماران تیروییدی امکان داشت در معرض ابتلا به هپاتیت C باشند و خون تزریق شده به انان الوده بوده باشد.البته این افراد که از طریق تزریق خون الوده بیمار شده بودند،همگی شناسایی و درمان شدند و دیگر مشگلی از این جهت وجود ندارد.از انجایی که هپاتیت C تنها از راه خون و فر اورده های خونی انتقال پیدا می کند و واکسن مشخصی نیز ندارد،بنابر این ما برای کنترل این بیماری باید تنها راه های انتقال ان را محدود کنیم.راه انتقال عمده این هپاتیت،اعتیاد تزریقی است.من به طور دقیق نمی دانم چند نفر در ایران معتاد تزریقی در کشور وجود دارد.این امار باید از سازمان مواد مخدر گرفته شود.اما ۴۰ تا ۵۰ درصد معتادان تزریقی به هپاتیت C مبتلا می شوند.این معتادان بیشتر به زندان می روند و انجا رفتارهای پر خطر زیادی دارند.پس از شیوع در انجا،از زندان بیرون می اید و نزد خانواده،همسر یا فرزندانش می رود.انان نیز به شخصه در جامعه رفت و امد می کنند و این سیکل متاسفانه ادامه دارد.ما در ایران در واکنش به حل این مشکل برنامه((کاهش اسیب))را اجرا می کنیم.برای مثال به معتادان می گوییم،برای مصرف مواد مخدر از شیوه تزریق استفاده نکنند.او امکان دارد به حرف ما گوش کند و از متادون برای ترک اعتیاد خود استفاده کند.گاه معتادان مورد نظر اصرار بر اعتیاد خود دارند که ما به اجبار به انان می گوییم،اگر می خواهی تزریق انجام دهی،پس از سرنگ یک بار مصرف استفاده کن تا به بیماری هپاتیت مبتلا نشود.افراد همچنین امکان دارد رفتارهای جنسی متعدد داشته باشند که ما به انها توصیه می کنیم اگر اصرار به رفتار خود دارند از کاندوم استفاده کنند،تا هر دو طرف سالم بمانند و بیماری منتقل نشود.این گفته ها به این دلیل نیست که ما مردم را به تزریق مواد مخدر با سرنگ یا داشتن رابطه جنسی متعدد تشویق یا تایید می کنیم.این توصیه ها تنها به منظور ایمن کردن رفتار پر خطر و کاهش میزان شیوه زندگی،درست یا غلط،بیمار ما هستند و ما موظف هستیم سالم ترین راهکار موجود را به انان بگوییم.با ارایه این راهکارها هم فرد مبتلا نمی شود و هم فرد مبتلا،بیماری را در بین اطرافیان خود پخش نکند.نکته ای که در این زمینه وجود دارد و برای اولین بار می خواهم ان را باز کنم،بحث بیماران هپاتیتی است که نه اعتیاد تزریقی دارند و نه رابطه جنسی متعدد داشته اند.ما حدس می زنیم این افراد در رفت و امدهای خود به ارایشگاه ها،خصوصا ارایشگاه های زنانه،دندانسازهای تجربی،حجامت های غیر بهداشتی و دیگر فعالیت های مرتبط که می توان خون ویا فر اورده های خونی را درگیر کند،علت اصلی ابتلا به بیماری بوده است.ما باید در این زمینه تحقیق کنیم تا به نتیجه دقیق برسیم،بیمار از چه راهی مبتلا شده که تا از انتقال دیگر افراد جلوگیری کنیم.برای مثال خالکوبی های غیر بهداشتی نیز راه دیگری برای انتقال هستند که اینها با مطالعه روی بیماران مبتلا مشخص شده است.
درمان این هپاتیت به چه صورت است؟
در این مسیله درمان،ما در ابتدا با اینتر فرون تنها بیمار را مداوا می کردیم که ۲۰ درصد پاسخگو بود و بعد ریباورین را نیز به ان اضافه کردیم.باید بدانید که هپاتیت C ژنو تایپ ۱ تا حتی ۷ دارد

و هر کدام نوع AوBوC هم دارند.اینها اشکال مختلف وشناخته شده ویروس هستند.۱a،۱b،۳a شایع ترین انواع هپاتیت c در ایران هستند.به ترتیب a1 بیش از۳a و ۳a نیز بیشتر از ۱b شایع است.هر ژنو تایپ متفاوت درمان متفاوت نیز می طلبد.در نوع ۱ معمولا به بیمار ۱۲ ماه دارو داده می شود و ۵۰ درصد ویروس منفی می شود،در نوع ۳،۸۰ درصد امکان منفی شدن ویروس هست،اما امروز چند رقم داروی جدیدامده است که ۹۸ تا ۹۹ درصد درمان هپاتیت را تضمین می کند و راه حلی قطعی برای درمان هپاتیت C است.این داروها به تازگی در ایران راه پیدا کرده است.

این بیماران چه میزان احتمال دارد به سرطان کبد مبتلا شوند؟
هر کسی با سیروز کبدی امکان دارد دبه سرطان کبد دچار شود،ولی تمامی افرادی که سیروز کبدی دارند به سرطان دچار نمی شوند.سرطان کبد به عواملی مثل ژنتیک و مصرف بیش از اندازه سم در قارچ،پسته یا برخی حبوبات وجود دارد و مصرف بیش از حد این مواد غذایی موجب بروز خطراتی برای فرد می شود.

پری نازقاسمی

*چهارشنبه ۶ خردادماه ۱۳۹۴ روزنامه سپید

.